Tôi rời phiên tòa trong cái nắng chói chang một buổi trưa giữa tháng 8. Trời đã vào thu, nhưng không khí oi ả của mùa hè vẫn còn vương vấn chưa chịu rời đi. Sau lưng tôi là những giọt nước mắt muộn màng của bị cáo, là tiếng khóc nỉ non của người mẹ trẻ. Người mẹ ấy gạt vội những giọt nước mắt, hớt hải chạy theo con gái khi các bị cáo bị dẫn giải ra xe thùng của lực lượng hỗ trợ tư pháp. Chị ngỡ ngàng, bàng hoàng, thổn thức cũng đúng thôi, vì con gái chị, một cô gái trẻ mới chưa đầy 20 tuổi, vừa bị Tòa án nhân dân thành phố PY tuyên phạt 7 năm tù vì phạm tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”.

Triệu T Y là cô gái trẻ người dân tộc Dao, sinh sống tại khu vực kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn của một xã thuộc huyện VH, tỉnh SL. Học hết lớp 9, em nghe theo các chị em cùng quê nhà khăn gói xuống miền xuôi tìm việc làm. Em kể, nơi em ở là vùng núi, giao thông đi lại khó khăn, việc làm ít, nhà ai cũng nghèo. Để em học hết được lớp 9, cha mẹ đã vất vả bao nhiêu. Em là con gái cả trong gia đình, em muốn rời quê nhà, tìm một công việc để phụ giúp cha mẹ nuôi các em. Ban đầu, em theo các chị ở quê đến làm công nhân tại một xưởng may tư nhân ở TQ. Vì chưa đủ tuổi lao động nên em làm theo thời vụ, không được ký hợp đồng, không được đóng bảo hiểm, lại làm đêm nhiều. Làm được hơn 1 năm, mấy chị em lại rủ nhau xuống VP xin việc. Từ dọn bàn ở quán bia, rửa bát ở quán ăn, em không nề hà việc gì.

Tháng 4 năm 2020, nghe lời chị họ, Y vào làm nhân viên phục vụ ở một quán Karaoke ở CM, PY. Đến quán, Y được giao nhiệm vụ bưng hoa quả, nước uống, bấm bài, chọn bài cho khách hát, hát cùng khách. Và từ đây, số phận Y thay đổi theo một ngã rẽ mà có lẽ Y và gia đình sẽ không bao giờ ngờ tới.

Theo Cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân thành phố PY: Vào rạng sáng ngày 20/4/2020, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh bất ngờ kiểm tra quán Karaoke K, tại xã CM, PY thì phát hiện tại phòng Vip của quán có nhiều đối tượng đang sử dụng ma túy. Qua điều tra xác định được, sau khi uống rượu, V rủ M đi hát Karaoke thì M đồng ý nên đã gọi điện rủ Kh đi hát cùng. Sau đó, V, M, Kh đến quán K và được bố trí lên phòng Vip của quán hát. Vui gọi điện rủ X, Th, V đến quán K để hát cùng cả bọn.

Khoảng 30 phút sau thì lần lượt có X, Th, V đến phòng hát cùng với nhóm của M. Sau đó có 5 nhân viên nữ của quán gồm: Y, Nh, Tr, Th, L vào phục vụ  nhóm của M. Tại đây, M có rủ Kh, V góp tiền để mua ma túy về cho mọi người trong phòng hát cùng sử dụng để bay lắc thì Kh, V đồng ý. Tuy nhiên, vì cả bọn không có tiền nên V đến bảo Th đưa tiền cho M đi mua ma túy về cùng sử dụng. Th đưa M 3.500.000đ, M cầm tiền gọi cho một người đàn ông hỏi mua ma túy Ke. Khoảng 10 phút sau, có một nam giới mặc quần áo đen, đội mũ đen mang 01 gói ma túy Ke đến bán cho M. M mang ma túy vào đổ ra đĩa sứ và nói “ai biết xào ke thì xào đi”. Nghe thấy M nói vậy thì Y đến cầm đĩa sứ có ma túy Ke rồi dùng bật lửa, 01 thẻ sim xào ke để mọi người sử dụng. Cùng lúc, Kh đưa cho X tờ tiền polyme mệnh giá 20.000đ để cuộn thành ống hút làm dụng cụ để mọi người sử dụng ma túy. M bê đĩa ma túy mời X sử dụng trước, sau đó lần lượt tất cả mọi người đến sử dụng ma túy ke và bay lắc theo điệu nhạc. Khoảng 5h00 phút cùng ngày, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh kiểm tra, phát hiện và đưa toàn bộ các đối tượng trong phòng hát về trụ sở làm việc.

Sau khi xác minh làm rõ, tháng 12 năm 2020, toàn bộ nam thanh niên trong phòng hát ngày hôm đó bị khởi tố về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”. Các nữ nhân viên phục vụ phòng hát chỉ bị xử phạt hành chính do hành vi sử dụng trái phép chất ma túy không cấu thành tội phạm. Riêng Y thì không may mắn như các bạn của mình. Hơn 6 tháng sau, Y cũng bị khởi tố về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”. Ngày Y bị bắt tạm giam, em và gia đình vô cùng bàng hoàng, Y rơi vào trạng thái kích động, hoảng loạn, 3 ngày liền chỉ im lặng và không ăn, không ngủ.

Y là người dân tộc thiểu số, cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn nên thuộc diện trợ giúp pháp lý. Trên cơ sở đề nghị của Cơ quan cảnh sát điều tra - Công an thành phố PY và đơn yêu cầu trợ giúp pháp lý của Y, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã cử Trợ giúp viên pháp lý bào chữa cho Y trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử của vụ án. Được Trợ giúp viên hỏi han, động viên, chia sẻ, Y đã dần mở lòng, đồng ý nói chuyện và cung cấp lời khai cho cơ quan điều tra. Y tâm sự: “Em không thể ngờ mình cũng bị khởi tố, các anh công an bảo mức án của em từ 7 đến 15 năm cơ chị ơi. Tháng trước gia đình bạn trai và gia đình em đã tổ chức ăn hỏi cho chúng em, chỉ chờ 1 tháng nữa là em kết hôn rồi. Giờ em biết làm sao hả chị? Em chỉ là nhân viên phục vụ khách hát, khách bảo làm gì em làm đó, sao em lại là đồng phạm hả chị? Em nghe lời mấy chị, bảo rằng vào đó chỉ cần dọn phòng, bấm chọn bài cho khách, bê hoa quả nước uống thì mỗi tháng làm cũng được 6-7 triệu, em gửi về quê phụ bố mẹ nuôi các em. Hai ngày trước đó em cũng cùng 3 chị trong quán phục vụ cho 1 phòng hát. Em thấy 1 chị dùng bật lửa đốt phía dưới đĩa sứ, trên đĩa có bột màu trắng. Chị đó bảo em đây là xào ke cho khách sử dụng, nhìn chị làm rồi từ sau nếu khách bảo làm thì cứ thế mà làm. Em có biết gì đâu chị, sao lại khởi tố em?”.

Đó là những băn khoăn, thắc mắc và thậm chí là nghi ngờ của Y và gia đình đối với quyết định khởi tố bị can của cơ quan điều tra. Nhưng, theo quy định của pháp luật hình sự, hành vi của Y là đồng phạm giúp sức cho M và những bị can khác để “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 255 Bộ luật Hình sự, có khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù.

Sau khi nghị án, thay mặt Hội đồng xét xử, Chủ tọa phiên tòa công bố bản án tuyên phạt M 8 năm 9 tháng tù, các bị cáo khác cũng phải chấp hành hình phạt tù từ 8 năm đến 8 năm 6 tháng, phụ thuộc vào vai trò của mỗi bị cáo trong vụ án. Riêng bị cáo Y là người dân tộc thiểu số, nhận thức pháp luật hạn chế, có nhân thân tốt, là nhân viên phục vụ quán, chỉ vì mưu sinh mà trót sa chân vào con đường phạm tội nên Hội đồng xét xử tuyên phạt Y 7 năm tù.

 Trong suốt cả phiên tòa, Y là bị cáo duy nhất không giữ được bình tĩnh, mỗi khi trả lời câu hỏi thẩm vấn của Hội đồng xét xử, em lại khóc nghẹn. Những giọt nước mắt muộn màng ấy lấy được rất nhiều thương cảm của Hội đồng xét xử, của Kiểm sát viên, những người tham gia phiên tòa, nhưng không thể cứu vớt em khỏi vòng lao lý. Bản án 7 năm đó đã thay đổi cuộc đời của một cô gái trẻ. Nói cho đúng hơn, hành vi xào ke cho khách sử dụng đã đưa Y bước sang một trang mới của cuộc đời một cách đầy hối tiếc. Bên ngoài phòng xét xử, có bóng dáng của người chồng tương lai của Y. Nhưng chàng trai đó có thể chờ đợi Y đến năm nào, tháng nào, chưa ai biết. Trước phiên tòa, mẹ Y và chàng trai đó tha thiết mong Trợ giúp viên bào chữa để giúp Y được cải tạo bên ngoài xã hội. Cậu ấy nói: Em biết Y phạm tội thì không oan chị ạ, nhưng nó ngoan lắm, em yêu nó mấy năm nay rồi em biết, nó mới đi làm chưa được 1 tháng, có biết gì đâu, còn chưa kịp lấy lương, giờ mà đi tù thì biết làm thế nào chị ơi…

 Đó là mong muốn của gia đình, của những người thật lòng yêu thương và quan tâm Y. Nhưng pháp luật thì rất nghiêm minh, ai sai đến đâu, phải chịu đến đó. Đây là bài học đắt giá cho Y, cho tất cả mọi người khi đứng trước bất kỳ cám dỗ nào cũng cần thật tỉnh táo để đưa ra hành vi phù hợp với pháp luật. Qua đó còn cho thấy, việc phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật là vô cùng cần thiết, để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng “phạm luật mà không biết mình phạm luật” và dẫn đến những câu chuyện đau lòng như trên./.

Phan Liên